Enkele decennia geleden organiseerde ons bureau activiteiten om consumenten een kijkje te geven achter de schermen van het agrarisch bedrijf. Wij deden dat omdat er een kloof was ontstaan tussen stad en platteland. Burgers kwamen niet meer op de boerderij of de tuinderij, maar kochten hun producten in de winkel. Daar ontbrak het verhaal bij het product.
Uit een grootschalig publieksonderzoek bleek dat dit had geleid tot een buitengewoon negatief imago van boeren en tuinders. Waaruit dit voortkwam? Onbekend maakt onbemind. We begonnen met het organiseren van open dagen, zoals Kom in de Kas, en excursies naar de boerderij. ‘Met de klas de boer’ op was een groot succes en kinderen leerden spelenderwijs wat de praktijk van het boerenbestaan inhoudt. Pers en politiek kregen geregeld via het tijdschrift 19NU informatie over het economisch belang van de sector voor de schatkist.
Wat we echter niet ‘verkochten’, waren mooie praatjes. Want niets is zo fnuikend voor de reputatie als mooie PR-verhalen die de waarheid verdoezelen. De laatste tijd zagen we geregeld zulke schaamlappen voor falend beleid voorbijkomen in kritische televisieprogramma’s.
In teveel branches wordt geloof gehecht aan het positieve effect van mooie verhalen. Storytelling heet dat. Dat moet ons doen geloven in de verhalen achter de producten. Natuurlijk kunnen oprechte verhalen eventuele misvattingen wegnemen en een genuanceerd beeld bewerkstelligen. Maar heel veel storytelling is niets meer of minder dan een mooi verhaaltje vertellen. Het is een marketingtool, die in woord en (bewegend) beeld het sprookje vertolkt dat ons in het product moet doen geloven.
Is het vertellen van verhalen dan nutteloos en maakt deze opvatting ons bureau overbodig? Geenszins. Een goed verhaal verzin je niet, maar vertelt zichzelf. De combinatie van zélf ervaren wat een product is, zien hoe het wordt gemaakt, weten waar het vandaan komt en een oprechte, waarachtige toelichting werkt. Maar je alleen maar denken te onderscheiden met een mooi verhaal geeft je branche of je product geen enkele meerwaarde.